Borderline stoornis

Borderline stoornis



Een borderline persoonlijkheidsstoornis kenmerkt zich door instabiliteit en veel abrupte veranderingen in gevoelens, stemmingen, relaties, zelfbeeld en gedrag. Mensen met borderline leven van het ene uiterste in het andere. Veranderingen, mislukkingen en heftige conflicten zijn eerder regel dan uitzondering. Zij lopen steeds opnieuw vast in hun chaotische leven. Hun emotionele pijn is voor mensen in hun omgeving moeilijk te begrijpen. Hoe ziet het leven van iemand met borderline eruit, en welke behandelingen zijn mogelijk?
Televisie

Ellen is 42 en heeft een borderline persoonlijkheidsstoornis.

Het heeft het lang geduurd voordat bij Ellen de diagnose borderline gesteld werd. Het was voor haar een enorme opluchting dat ze niet zomaar gek of depressief was, maar dat ze iets had dat een naam had en waar ze iets aan kon gaan doen.


Aan die uiteindelijke diagnose is een lange geschiedenis voorafgegaan. Terugkijkend begonnen haar klachten in de puberteit. Je grenzen verkennen, zwart-witdenken en last hebben van extreme stemmingswisselingen is dan echter nog te verklaren. Toen Ellen op kamers ging wonen verergerden de problemen. Toen ze ook nog haar baan verloor, deed ze een su챦cide poging. Ellen werd opgenomen in een pastoraal centrum, maar dit hielp haar onvoldoende. Ze bleef last houden van wisselende stemmingen. Regelmatig dronk ze te veel alcohol. Ellen sloot zich af van de maatschappij. Ze begon zichzelf te beschadigen door met glas in haar armen te krassen (automutilatie). Na een aantal keer verhuizen kwam ze terug in haar geboortestad. Daar voelde ze zich beter thuis en is via de hulpverlening daar de diagnose uiteindelijk gesteld.


Ellen ging in behandeling en volgde een zogenaamde VERS-training: vaardigheidstraining emotionele regulatiestoornis. In deze training ging ze aan de slag met crisisbeheersing en leerde ze welke situaties ze moest vermijden. Ze leerde haar grenzen kennen en op tijd constateren wanneer de spanning toenam. Sindsdien is het stapje voor stapje beter met haar gegaan.
Ziektebeeld

De borderline stoornis is een persoonlijkheidsstoornis. Een persoonlijkheidsstoornis wil zeggen dat iemands persoonlijke eigenschappen zo extreem zijn dat ze iemand belemmeren in zijn functioneren en een normale omgang met anderen verstoren.

Heel kenmerkend voor een borderline stoornis is dat iemands gevoelens, stemmingen en zelfbeeld van moment op moment extreem kunnen veranderen. Dit leidt tot onvoorspelbaar gedrag en onvoorspelbare beslissingen. Er zijn een aantal verschijnselen te benoemen waar mensen met borderline last van hebben. Niet alle verschijnselen hoeven gelijktijdig en in dezelfde mate bij iemand aanwezig te zijn.
De kenmerken

Impulsiviteit:

Zonder goed na te denken over de consequenties beslissingen nemen, zoals:

enthousiast aan een opleiding beginnen en er na korte tijd weer mee stoppen;

je vol overgave in een relatie storten en er net zo snel weer mee stoppen;

dure aankopen doen en er een dag later al geen plezier meer aan beleven.

Geen maat kunnen houden hoort ook bij impulsief gedrag. Eetstoornissen, geldverkwisten, alcohol- en drugsmisbruik etc. komen ook geregeld voor.

Stemmingswisselingen:

Mensen met borderline zijn vaak emotioneel (over)gevoelig. Het geringste kan hen uit hun evenwicht brengen en een snelle stemmingsverandering veroorzaken. Vrolijkheid kan omslaan in grote woede, enthousiasme in somberheid of angst etc.

Denken en voelen in uitersten:

Je ziet dingen zwart-wit en beleeft en beoordeelt de wereld ook op die manier. Er zit niets tussenin; iets is goed of slecht, mooi of lelijk, leuk of verschrikkelijk, iemand is aardig of onaardig, men voelt zich geweldig of totaal waardeloos. Deze gevoelens en beoordelingen kunnen snel omslaan in het andere uiterste. Er zit dus niets tussenin.

Extreme verlatingsangst:

De behoefte aan intieme relaties is groot, maar de angst ervoor ook. Vooral de angst om verlaten te worden of alleen te zijn. Mensen met borderline stellen hoge eisen aan hun partners of familie en stellen hen ook doorlopend op de proef. Hun relaties zijn vaak kort en heftig.

Identiteitsproblemen:

Mensen met borderline hebben vaak weinig zelfvertrouwen, zijn extreem gevoelig voor kritiek en hebben een negatief zelfbeeld. Ze weten niet goed wat ze willen met hun leven en twijfelen constant.
Dissociatie of vervreemding:

Het komt voor dat mensen met borderline soms het gevoel hebben "er even niet meer te zijn". Ze weten dan niet meer wat er net gebeurd is, wat ze gedaan hebben of hoe ze ergens gekomen zijn. Dit heet dissociatie en is een angstige ervaring.
Psychotische verschijnselen:

Mensen met borderline kunnen korte periodes van grote verwardheid hebben. Ze zijn dan achterdochtig en horen soms stemmen.
Opzettelijk verwonding (automutilatie):

Alle bovenstaande verschijnselen met heftige gevoelens van leegte, teleurstelling, boosheid, gekwetstheid, angst etc. leiden vaak tot zo'n grote spanning dat veel mensen met borderline die alleen denken te kunnen afwenden door lichamelijke pijn. Zij beschadigen zichzelf door te krassen met scherpe voorwerpen, zich te branden met sigaretten, zich te snijden etc. Tijdelijk geeft hen dat een gevoel van opluchting.
Zelfdoding:

Mensen met borderline zijn vaak zo wanhopig en ongelukkig dat de enige uitweg een einde aan hun leven maken lijkt. Veel mensen met borderline doen een poging tot zelfdoding; 챕챕n op de tien overlijdt daardoor.